Ăn gì để con thông minh?

Não bộ phát triển rất nhanh và rất sớm từ trong bào thai. Mọi thiếu hụt dinh dưỡng trong thời kỳ này dễ dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng bào thai và ảnh hưởng tới sự phát triển trí não.Vì vậy, người mẹ khi mang thai cần ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của trẻ.

Dinh dưỡng cho mẹ trong thai kỳ

Não trẻ bắt đầu phát triển nhanh chóng ngay từ những tuần đầu tiên, khoảng 250.000 tế bào mỗi phút trong 3 tháng đầu đời và đặc biệt tăng trưởng nhanh trong những tháng cuối của thai kỳ. Do vậy, mọi thiếu hụt dinh dưỡng đều dễ dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng bào thai và ảnh hưởng tới sự phát triển trí não. 

Mỗi ngày người mẹ cần phải ăn thêm khoảng 300 kcal, trong đó cần lưu ý các dưỡng chất sau:

• Chất đạm: Cần tăng thêm 15g/ngày, tức là thêm khoảng 2 ly sữa hay 100g thịt, cá (đã bỏ xương), 1 miếng đậu hũ 200g, 2 quả trứng…
• Chất sắt: Trong khi mang thai, nhu cầu chất sắt tăng thêm 30%. Cung cấp đủ lượng sắt cần thiết trong thai kỳ sẽ giúp phòng chống thiếu máu cho cả mẹ và con, giúp mẹ giảm các tai biến sản khoa, giảm nhiễm trùng hậu sản, tránh được tình trạng giảm chỉ số thông minh ở trẻ do thiếu máu gây ra.
• Acid folic: Là một vi chất dinh dưỡng đặc biệt cần thiết cho sự phân chia tế bào để tạo nên thai nhi. Nếu mẹ không được cung cấp đủ acid folic thì dễ bị sẩy thai và trẻ sinh ra có nguy cơ bị dị tật ống thần kinh (chẻ đôi đốt sống, không có hộp sọ…). Nhu cầu acid folic lúc mang thai là 400 mcg/ngày.
• I ốt: Cần thiết cho sự tổng hợp hormon tuyến giáp, là hormon cần cho sự phát triển của thần kinh trung ương. Nếu mẹ mang thai bị thiếu iốt thì dễ bị sảy thai hay trẻ sanh ra sẽ có nguy cơ chậm phát triển trí tuệ, nếu nặng hơn trẻ sẽ bị bệnh đần độn.

Dinh dưỡng cho trẻ phát triển trí não trong 6 năm đầu đời

Những năm đầu đời trẻ tăng trưởng và phát triển rất nhanh về thể chất, trí não. Khi sinh ra trọng lượng não trẻ nặng chỉ nặng 350g, nhưng đến 1 tuổi não nặng 900g, 2 tuổi bằng 80% não người trưởng thành, đến 6 tuổi não nặng 1300g, đạt 100% kích thước não người trưởng thành.

Để não phát triển và hoạt động tốt, chế độ dinh dưỡng cần phải đa dạng và cung cấp đủ 4 nhóm thực phẩm:

• Chất đạm: Là nguồn cung cấp acid amin, các chất dẫn truyền thần kinh. Chất đạm có nhiều trong thịt, cá, trứng, sữa, đậu nành và các loại đậu khác.
• Chất béo: Là nguồn năng lượng thiết yếu cho sự tăng trưởng và phát triển của hệ thần kinh. Tham gia vào cấu trúc màng tế bào thần kinh và chiếm 60% cấu trúc não. Các chất béo đặc biệt cần thiết cho não là:
  • Omega 3: Có nhiều trong các loại cá: cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá trích, cá basa…
  • Omega 6: Có nhiều trong hạt mè, hạt hướng dương, hạt bí đỏ…
  • Phospholipid: Có nhiều trong lòng đỏ trứng và thịt nội tạng
  • Cholin: Có nhiều trong lòng đỏ trứng, nước nho, bơ đậu phộng, gan, bông cải…
• Chất bột đường: Não tiêu thụ rất nhiều năng lượng và đường chính là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu cho hoạt động của não. Chất bột đường là thực phẩm không thể thiếu trong bữa ăn hằng ngày. Tuy nhiên, cần hạn chế các loại đường hấp thu nhanh vào máu như nước ngọt, bánh kẹo, thức uống có đường. Nên ăn các loại đường hấp thu chậm như cơm, bánh mì, khoai củ, trái cây sẽ tốt hơn.
• Vitamin và khoáng chất: Cũng là những chất cần thiết cho các hoạt động của cơ thể, nhất là não bộ. Trong đó quan trọng là Vitamin nhóm B:
  • Vitamin: B1, B5, B6 có nhiều trong ngũ cốc nguyên hạt và các loại rau
  • Vitamin B9 (acid folic): có nhiều trong rau lá xanh đậm, các loại hạt, bông cải,cam, bưởi, lòng đỏ trứng…
  • Vitamin B12 có nhiều trong thịt, cá, trứng, sữa.
• Kẽm:  Có nhiều trong hàu, sò, cá và các loại hạt
• Sắt: Là khóang chất cần thiết để tạo máu. Trẻ thiếu máu sẽ dễ bị mệt mỏi, buồn ngủ trong giờ học, kém tập trung, trí nhớ giảm sút… Chất sắt có nhiều trong huyết, gan, thịt, cá, các loại rau lá xanh như rau dền, bồ ngót và các loại đậu.
• Iốt: Có nhiều trong tảo, các loại hải sản. Dùng muối iốt trong chế biến thức ăn hàng ngày của gia đình là cách bổ sung iốt tốt và hiệu quả nhất.

BS. Huỳnh Kim Chi