Bệnh cao huyết áp gây tổn thương có thể như các mạch máu có thể bị vỡ gây đột quỵ, nhồi máu cấp... và các cơ quan như tim, não, thận sẽ hư dần và không thể chữa được. Tăng huyết áp là một loại bệnh mạn tính không lây, liên quan đến dinh dưỡng và lối sống. Người mắc bệnh cần phải điều trị suốt đời nhằm duy trì bệnh ở mức ổn định, tránh các biến chứng.

Yếu tố nguy cơ 

Theo Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM một số yếu tố gây nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp:

• Di truyền
• Lối sống: stress, rượu, thuốc lá, béo phì, không tập thể dục, rối loạn chuyển hóa, ăn mặn, tiếp xúc Natri sớm và tuổi tác.
• Giới tính nam sẽ mắc bệnh nhiều hơn nữ.

Dinh dưỡng cho người tăng huyết áp

Điều chỉnh cân nặng cơ thể về mức bình thường

• Thừa cân, béo phì làm nguy cơ tăng huyết áp 2-6 lần so với bình thường. Giảm từ 10kg trở xuống sẽ giúp giảm huyết áp trung bình 5-20mmHg
• Nếu cần giảm năng lượng so với cân nặng hiện tại: giảm chậm hơn béo phì không tăng huyết áp.
• Nếu cần tăng năng lượng cho cơ thể nên tăng số bữa ăn nhưng vẫn giữ lượng ăn từng bữa.

Tăng huyết áp nhạy cảm với muối

• Muối là thực phẩm cần hạn chế nghiêm ngặt. Giảm muối trong khẩu phần ăn dưới 5gram/ngày sẽ giúp huyết áp động mạch trung bình giảm trên 10mmHg (>10%).
• Hạn chế thực phẩm: dưa cà, kho mắm, xúc xích, đồ hộp, snack... bỏ thói quen chấm thêm nước chấm, sốt, tương và nêm thức ăn nhạt vừa ăn tránh quá mặn.
• Hạn chế thực phẩm nhiều muối như bột nêm, bột ngọt, nội tạng động vật và hải sản.

Chất bột đường 

An toàn hơn chất đạm và chất béo chiếm tỉ lệ khoảng 60-70%, nên ưu tiên các loại chất bột thô như gạo lứt, bánh mì đen. Người thừa cân, béo phì cần hạn chế các loại bánh kẹo, nước ngọt, trái cây có vị ngọt.

Chất đạm 

Là các loại thực phẩm như thịt, cá, tôm tép, trứng, sữa, đậu, hạt,.. chiếm 15% năng lượng khẩu phần. Nên thêm đạm động vật khoảng 1/3 tổng đạm khẩu phần gồm các loại đậu và hạt như hạt dẻ, hạt mắc ca..

Chất béo 

• Tối đa 25% năng lượng khẩu phần
• Các loại chất béo nguy hiểm cho tim mạch: mỡ, bơ, phô mai, da hay lòng động vật, margarine, sữa nguyên kem, lòng đỏ trứng,..
• Tăng huyết áp có kèm theo tăng mỡ máu hạn chế các thức ăn chiên, quay, nướng và thực phẩm chế biến công nghiệp như mì gói, snack..

Nên uống tối thiểu 200ml sữa/ một phụ bữa/ ngày, nên dùng sữa không béo không đường. Tăng các lượng thực phẩm giàu canxi như đậu hũ, mè, cá tép nhỏ ăn cả xương cả vỏ. Mỗi tuần nên có tối thiểu 2 bữa ăn với mỗi loại thực phẩm. 

Rau xanh và trái cây tươi ít ngọt giúp cung cấp khoáng chất, vitamin, chất chống oxy hóa...giúp bảo vệ các tế bào trong cơ thể. Kali có nhiều trong rau xanh và trái cây tươi, giúp bảo vệ tim mạch và các chất xơ giúp điều hòa mỡ trong máu. Nên bổ sung khoảng 300gr rau và 200gr trái cây các loại trong các bữa ăn.

Thói quen

• Bỏ thuốc lá (tránh cả việc hít khói thuốc lá).
• Nên uống trà loãng nếu như có thói quen uống trà và không nên dùng quá 2 tách trà hay cà phê mỗi ngày.
• Chất cồn: gây rối loạn lipid máu, rối loạn chức năng gan vì vậy nên hạn chế.
• Cuộc sống cân đối, vui vẻ, ít stress.
• Ngủ đủ giấc (hợp lý khoảng 7 giờ cho giấc ngủ tối) và nghỉ ngơi hợp lý sau công việc.
• Tăng cường hoạt động thể lực và duy trì tập luyện tích cực 30 phút/lần/ngày trong 5-7 ngày/tuần tùy theo tình trạng sức khỏe mỗi người.

Nguyên tắc dinh dưỡng

• Cân nặng hợp lý
• Giảm muối trong khẩu phần ăn dưới 5gram/ngày
• Hạn chế béo 
• Uống sữa lạt

• Ăn rau xanh và trái cây tươi ít ngọt
• Tránh sử dụng các loại thức uống có cồn như bia, rượu
• Giảm stress, điều chỉnh công việc phù hợp với sức khỏe
• Rèn luyện thể thao và sự dẻo dai của cơ thể.

Những người mắc bệnh tăng huyết áp nên lưu ý các chế độ dinh dưỡng phù hợp cho sức khỏe, luyện tập thể thao điều độ phù hợp với tình trạng mỗi người để tránh gây ra những hậu quả đáng tiếc.